Unit I - Bahasa Latin Permulaan

Dalam unit ini, kita akan mempelajari:

  • Subjek dan objek
  • Kes - nominatif, akusatif dan ablatif
  • Est dan sunt
A. Subjek dan Objek

Bahasa Latin adalah bahasa yang bersifat infleksi. Hal ini bermaksud suku kata hujung dalam satu perkataan boleh menjadi pelbagai mengikut cara perkataan itu digunakan dalam sesuatu ayat. Contohnya seperti berikut:

  • Mulus silvam spectat Keldai itu memerhatikan hutan
Di sini, keldai itu sedang melakukan perbuatan melihat dan hutan itu pula sedang dilihat. Keldai menjadi subjek dalam ayat itu, dan kayu pula menjadi objek. Perbezaannya adalah subjek itu menjadi 'pelaku', manakala objek yang berada di penghujung menerima dan 'diperlakukan'. Bahasa Latin memperjelas hal ini dengan memberikan penghujung yang berbeza bagi subjek dan objek.

Seterusnya:

  • Mulum silva spectat Hutan memerhatikan keldai
Kini, silva tidak lagi diakhiri oleh 'm', dan mulus pula berubah menjadi mulum. Hal ini menjadikan silva sebagai subjek dan mulum sebagai objek. Susunan bahasa Inggeris lebih ketat sifatnya kerana kita mengenalpasti subjek melalui kedudukannya dalam satu ayat, bukan berdasarkan kepada penghujungnya. Susunan kata dalam bahasa Latin lebih lentur di mana pada umumnya, subjek muncul sebelum objek, dengan kata kerja di hujung bagi mengakhiri satu ayat atau kelompok perkataan walaupun kepelbagaian bagi penekanan khusus atau irama selalu juga terjadi. Kedudukan kata kerja di penghujung ayat nampak pelik pada awalnya, namun kita akan terbiasa dengannya. Membaca adalah satu proses jangkaan dan penyempurnaan makna. Dalam bahasa Inggeris sebagai contoh, fungsi ini selalu dijalankan oleh objek:

  • Today, the milkman delivered ... (bottles of milk dijangkakan sebagai objek manakala the post mungkin muncul sebagai kejutan dan twins lebih-lebih lagi).
Dalam bahasa Latin pula, kita akan menjangkakan tindakan atau perbuatan, bukannya objek:

  • Today the milkman ... two pints of milk ... (delivered ini yang dijangkakan, melangkaui stole atau threw at the boy on the skateboard).
B. Paulus in silva

Paulus in silva ambulat. Mulus cum Paulo ambulat. Mulus non Paulum sed sarcinam portat. Fessus est Paulus et mulus est lentus. Mulus silvam non amat. Mulus silvam spectat. Silva mulum spectat. Mulus est territus.

Senarai perkataan adalah seperti berikut:
  • amat suka
  • ambulat berjalan
  • cum dengan, bersama
  • est adalah, sedang
  • et dan
  • fessus penat, letih
  • in pada, di, dalam
  • lentus perlahan, lembap
  • mulus, mulum, mulo keldai
  • non tidak
  • Paulus, Paulum, Paulo Paul
  • portat membawa, menanggung
  • sed tetapi
  • silvam, silvam hutan
  • spectat memerhatikan, melihat
  • territus takut
Sebagai latihan, terdapat beberapa perkataan bahasa Inggeris yang akan berubah bentuk mengikut sama ada ia berada dalam kedudukan subjek atau objek. Hal ini merujuk kepada kata ganti nama yang kita gunakan untuk menggantikan kata nama.
  • Subjek: I, she, he, dan we
  • Objek: me, her, him, dan us 
Bagaimana pula dengan bahasa Latin? Subjek dan objeknya adalah seperti berikut:
  • Subjek: silva, mulus, sarcina, dan Paulus
  • Objek: silvam, mulum, sarcinam, dan Paulum
Seterusnya, cuba pilih perkataan yang betul dan terjemahkannya ke bahasa Melayu.
  • Mulus (sarcina/sarcinam) portat. Keldai membawa beg.
  • Mulum (Paulus/Paulum) portat. Keldai dibawa oleh Paul. 
Selanjutnya, pilih kata kerja yang betul serta terjemahkannya ke bahasa Melayu.
  • Mulus silvam non (ambulat/amat) Keldai tidak suka hutan
  • Paulus in silva (portat/ambulat) Paul berjalan di dalam hutam
  • Mulus silvam (portat/spectat) Keldai memerhatikan hutan
  • Non Paulus sed mulus sarcinam (portat/ambulat) Bukan Paul tetapi keldai yang membawa beg
C. Kes

Kes adalah nama yang diberikan kepada pelbagai jenis penghujung perkataan. Kes nominatif merujuk kepada subjek seperti silva dan mulus manakala kes akusatif merujuk kepada objek atau objek yang disertai dengan kata sendi sebagai contoh ad seperti silvam dan mulum. Kes ablatif pula merujuk kepada kata nama yang disertai dengan kata sendi cum dan in seperti silva dan mulo.

Kata nama seperti mulus atau Paulus semuanya mempunyai kes penghujung yang sama. Begitu juga dengan kata nama seperti silva dan sarcina.

D. Est dan sunt

Kata kerja est dan sunt tidak mengambil objek seperti kata kerja yang lain. Objek bagi kata kerja jadi ini tidak berada di penghujung yang menerima tetapi hanya digunakan sebagai penerangan kepada subjek. Oleh itu, sebarang 'objek' atau pelengkap kepada kata kerja 'jadi' ini akan berada dalam kes nominatif seperti berikut:
  • Paulus monachus est. Paul adalah seorang biarawan.
  • Paulus monachum spectat. Paul memerhatikan biarawan itu. 
E. Mulus lente ambulat

Paulus est monachus. Benedictus etiam est monachus. Benedictus cibum desiderat. Paulus cibum emit et ad monasterium revenit. Nunc Paulus cum mulo in silva ambulat. Cibus est in sarcina. Mulus sarcinam portat. Mulus lente ambulat et silvam spectat.

Senarai perkataannya adalah seperti berikut:
  • ad ke, ke arah, sehingga
  • cibum (ak. tentang cibus) makanan
  • emit membeli
  • etiam juga
  • lente dengan perlahan
  • monachus biarawan
  • monasterium biara
  • nunc kini
  • revenit kembali
Cubalah buat latihan yang berikut:
  • Subjek / Kes Nominatif: mulus, Paulus, sarcina, silva
  • Objek / Kes Akusatif: mulum, Paulum, sarcinam, silvam
  • Kes Ablatif: mulo, Paulo, sarcina, silva
Latihan ini sepatutnya dibahagikan kepada tiga jadual tetapi blogger tidak mempunyai fungsi menyediakan jadual jadi aku buat dalam bentuk point sahaja.

Cuba kenal pasti kes pada kata nama yang bertanda dan kemudian terjemahkan:
  • Benedictus cibum deciderat Benedict mahu makanan
  • Mulus sarcinam non amat Keldai tidak suka beg
  • Benedictus non in silva est Benedict tidak berada di dalam hutan
  • Paulus est monachus Paulus adalah seorang biarawan
Sempurnakan perkataan yang hilang penghujungnya dan terjemahkan:
  • Paulus cum mulo in silva ambulat Paul dengan keldai berjalan di dalam hutan
  • In mulo est sarcina Beg berada di atas keldai